Een gerestaureerde parel: de Liszt Ferenc Academie

Repetitie van het Budapest Festival Orkest

Boedapest is sinds deze maand weer een concertzaal rijker: de Liszt Ferenc Muziekacademie. Twee zalen zelfs, want bij de restauratie van de afgelopen jaren is ook de kleine zaal, die decennialang niet gebruikt werd behalve om instrumenten en dergelijke op te slaan, in oude glorie hersteld. En wat een glorie! De buitenkant is al indrukwekkend, hoewel een wat wonderlijke ratjetoe van stijlen. De binnenkant is een van de hoogtepunten van de Hongaarse secessie (jugendstil). Dat, en de perfecte akoestiek, maken een bezoek aan het gebouw absoluut de moeite waard.
De Muziekacademie is het belangrijkste conservatorium van Hongarije. Het is genoemd naar zijn oprichter, Frans Liszt, wiens beeld ook boven de ingang prijkt. Het instituut stamt uit 1875 en het was eerst in Liszts woonhuis gevestigd. Vervolgens verhuisde het naar een gebouw aan de Andrássy út, maar dat werd al snel te klein. Begin 20ste eeuw werd besloten tot de bouw van een nieuwe academie aan het huidige Liszt Ferencplein.
Hoewel de academie een onderwijsinstituut is en leerlingen ook af en toe optreden, is de concertzaal vooral een podium voor Hongaarse en internationale musici en orkesten. In het verleden was het de belangrijkste concertzaal van het land, maar in toekomst zal de zaal moeten concurreren met het moderne, maar ook kwalitatief hoogstaande Paleis der Kunsten dat in 2005 zijn deuren opende. Boedapest heeft daarmee twee concertzalen van internationale allure.
De muziekacademie wil de lat hoog leggen. De zaal wil zich qua programmering gaan meten met concertzalen van wereldfaam als Royal Albert Hal, Het New York Metropolitan, het Weense Musikverein en het Amsterdamse Concertgebouw. Maar hoewel de schitterende aankleding van het gebouw en de akoestiek zeker van wereldniveau zijn, is de grote vraag of de Hongaren de financiële draagkracht hebben om dat waar te maken.
Uiteraard is het Budapest Festival Orkest, een orkest van onbetwiste wereldklasse, regelmatig gast in de zaal, maar een deel van de (inmiddels uitverkochte) internationale topconcerten in de openingsmaanden is alleen mogelijk omdat de betrokken musici bereid zijn genoegen te nemen met een lagere gage dan normaal. Maar hoe dan ook, ook bij iets mindere goden is een concert er zeker de moeite waard.

Fontein van de Kunst, fresco van Körösföi-Kriesch

Architectonisch heeft het gebouw een interessante achtergrond. Hoewel het aan de buitenkant niet te zien is, was het het eerste gebouw van gewapend beton dat in Boedapest werd neergezet, een techniek die in die tijd uit Frankrijk moest worden geïmporteerd. Financiële overwegingen speelden een belangrijke rol in de keuze voor beton, zoals ze tijdens de hele bouw een belangrijke rol speelden. Weliswaar werkten tal van topkunstenaars mee aan de decoratie van het gebouw, zoals frescoschilder Aladar Körösföi-Kriesch en glas-in-lood-kunstenaar Miksa Róth. Maar de architecten voerden een constant gevecht met het verantwoordelijke ministerie, dat de hele tijd voor de goedkoopste oplossingen wilde gaan. Het kostte moeite om voor elkaar te krijgen dat kwaliteit de doorslag gaf.
De buitengevel, een mengsel van jugendstil-elementen en neoclassicisme, is het gevolg van een forse discussie in het comité van architecten dat de bouw begeleidde. Daarin zaten zowel Ödön Lechner, de grote man van de Hongaarse secessie, als Ignác Alpár, aanhanger van het historicisme, en hun meningsverschillen resulteerden in een gevel waar jugendstil en neorenaissance naast elkaar staan. Wat sneuvelde, is de kleurige keramiek die kenmerkend is voor de jugenstil. Maar het interieur, met zijn mozaïeken, fresco's en keramische elementen, compenseert dat ruimschoots, al heeft ook de concertzaal weer een wonderlijk mengsel van stijlen.
Op dit moment is het gebouw alleen nog te bezoeken tijdens concerten. Maar binnenkort gaat de kaartverkoop in de Academie zelf weer van start en dan is de entreehal in ieder geval toegankelijk voor bezoekers. Ook is het de bedoeling om in toekomst rondleidingen te organiseren. Meer informatie, en een overzicht van het programma, is te vinden op de website van de academie.