Een reis aan het voorbereiden naar Boedapest of Hongarije? Zakelijke of verhuisplannen? Een schoolproject?
Als voormalige correspondenten en gidsen helpen we u graag om wijs te worden uit dit land met zijn bewogen geschiedenis, boeiende cultuur en uitzonderlijke taal, via lezingen in kleiner en groter gezelschap of praktische hulp bij de organisatie van reizen. Daarnaast zijn we beschikbaar als reisbegeleiders.

27 November 2015

De Notenkraker en andere dingen om te doen rond Kerstmis

Mooie kerstmarkten, romantisch verlichte gebouwen aan de Donau, kerstconcerten en kraampjes met gepofte kastanjes of glühwein: Boedapest is rond de kerst zeker het bezoeken waard. Al moet je één ding op de koop toenemen: op 24 december, Szenteste (Heilige Avond), gebeurt er echt helemaal niets in de stad. De winkels gaan vroeg dicht, en bioscopen, theaters en dergelijke houden hun deuren gesloten., En wat voor toeristen problematischer is: de meeste restaurants en cafés zijn die dag ook dicht. Degene die wel open zijn, hebben daar vaak een behoorlijk prijskaartje aanhangen. Bij deze een overzicht.

Wie rond de kerstdagen in Boedapest uit wil gaan, komt er bijna niet omheen: de Notenkraker. Tchaikovsky's ballet over de kerst van de familie Stahlbaum en het magische speelgoed dat de kinderen krijgen, is het traditionele programma van veel Hongaarse theaters en concertzalen. Het ballet wordt rond de kerstdagen maar liefst 19 keer in de Opera opgevoerd en vier keer in het Paleis der Kunsten, op 18, 19, 23 en 27 december. Wie er heen wil, mag snel zijn met kaartjes boeken, want een behoorlijk deel van de voorstellingen is al volgeboekt, Wie misgrijpt: filmhuis Uránia heeft twee live projecties van het ballet, uitgevoerd door het Bolshoi theater in Moskou.

Maar er is meer te beleven, gelukkig. Van een hele andere orde zijn de verrassingsconcerten van het internationaal gerenomeerde Budapest Festival Orchestra in de prachtige concertzaal van de Liszt Ferenc Zeneakademia. Ze maken deel uit van een nieuwe traditie: twee jaar geleden organiseerde dirigent Iván Fischer deze concerten voor het eerst. Wat je te horen krijgt, blijft geheim tot het concert zelf. Fischers uitdrukkelijke bedoeling is om mensen in aanraking te brengen met muziek waar ze anders zo snel niet naar zouden luisteren: "Mensen zijn gewend om te eten wat ze kennen. De grote meerderheid is bang voor nieuwe dingen. Wij moeten een weg zoeken om die angst te overwinnen," aldus Fischer zelf over de concerten.

Wie voor de kerst in de stad is en nog op zoek is naar goede kerstcadeaus, Boedapest is een prima plek om te zoeken. Sinds half november zijn de kerstmarkten weer open, met als belangrijkste die op het Vörösmarty tér, en daarnaast die op het Szent István tér voor de basiliek en die op het Déak tér. De markten liggen allemaal op loopafstand van elkaar en bieden een keur aan producten, voor een groot deel Hongaars handwerk, van traditioneel en modern aardewerk en houtsnijwerk tot handbeschilderde zijden shawls, handschoenen van lamsvacht en kleurrijke vilten hoeden en jassen. Je vindt er gegarandeerd wat, wat je in Nederland niet gevonden zou hebben.
Wie van 4 tot 6 december in Boedapest is, kan ook terecht in het Museum voor toegepaste kunst,  een prachtig jugendstil-gebouw waar op die dagen een speciale adventsmarkt wordt gehouden waar meer dan honderd moderne Hongaarse grafici, sieradenontwerpers, keramiekmakers en andere kunstenaars hun werk komen verkopen.
Verder houdt WAMP, een club die markten voor moderne Hongaarse designers organiseert, op de eerste drie zondagen van december een design-kerstmarkt in het Millenáris, een park in Buda met een aantal voormalige fabrieksgebouwen die zijn omgebouwd voor andere doeleinden. Ook voor architectuurliefhebbers de moeite waard.

Wie van de winter wil genieten met een mooie wandeling of een duik in een verwarmd openluchtbad, kan hier hier kijken voor tips over wandelen, zwemmen en schaatsen.

6 November 2015

Budapest Card, nuttig of niet 2

Foto Runa Hellinga
Capa fotomuseum: gratis met de Budapest Card
Tijd voor een update over de Budapest Card, de toeristenkaart die ook recht geeft op gratis gebruik van het openbaar vervoer. Sinds een vorige post daarover is er het een en ander veranderd en zijn er meer instellingen waar je met de kaart gratis in kunt. Zo biedt de kaart nu gratis entree tot een aantal musea, één thermaalbad en kunnen de kopers gebruik maken van twee gratis Engelstalige, zij het tamelijk korte rondleidingen. Verder geeft de kaart recht op kortingen van tussen de 10 en de 30 procent bij andere musea, restaurants, rondvaarten en dergelijke. Maar of dat alles de aanschaf rechtvaardig, hangt nog steeds erg vanaf wat je van plan bent in Boedapest te gaan doen.

Koop je de kaart vooral vanwege het gratis openbaar vervoer? In dat geval is het antwoord simpel: dan ben je (aanzienlijk) goedkoper uit met een gewone 24-uurskaart of een 72-uurskaart van het openbaar vervoer dan met de Budapest Card. De 24-uursvariant van de Budapest Card kost 4900 forint (€15,80), de even lang geldige 24-uurs openbaar vervoerkaart 1650 forint (€5,30). Groepen zijn zelfs nog voordeliger uit, want er zijn 24-uur groepskaarten voor het openbaar vervoer, voor maximaal vijf mensen, die 3300 forint, €10,65 kosten. Bij de 72-urige Budapest Card is het verschil met de even lang geldige openbaar vervoerkaart iets minder groot, maar nog steeds aanzienlijk: 9900 forint (€ 31,90 tegen 4150 forint (€13,40).
Openbaar vervoerkaarten kun je meteen bij aankomst op het vliegveld kopen (ze zijn ook geldig op de bus vanaf het vliegveld) of anders bij de automaten op vrijwel iedere tram- en bushalte. De kaarten zijn geldig op het hele openbaar vervoer, dus de metro, bus, tram, trolley en door de week zelfs op de BKK-boten op de Donau. Klik hier voor een uitgebreid overzicht van de verschillende kaarten die de Boedapester kaartjesautomaten (en de ticketkantoortjes, uiteraard) kunnen leveren.
Zowel de Budapest Card als de openbaar vervoerkaarten zijn geldig vanaf het uur dat ze worden afgestempeld. Wie om twee uur 's middags een kaart van 24 uur in gebruik neemt, kan daar tot twee uur de volgende middag mee op stap.

Wie ouder is dan 65, hoeft de Budapest Card sowieso niet te kopen, want het Hongaarse openbaar vervoer is gratis voor 65-plussers en bovendien hebben vrijwel alle musea kortingsregelingen voor ouderen. 
Ook voor gezinnen met kinderen bestaan allerlei kortingsregelingen die de aanschaf van de kaart voor een gezin minder aantrekkelijk maken.

Wie geen gebruik wil maken van het openbaar vervoer, kan de kaart beter niet aanschaffen. Ondanks een enkele gratis activiteit is het dan zeer de vraag of je de kosten er bij benadering uithaalt. Maar ook voor mensen die het openbaar vervoer wel gebruiken, blijft de vraag wat de kaart oplevert. De meeste bezoekers van de stad blijven al met al een of drie, hooguit vier dagen. Dat betekent voor velen toch vooral: veel rondwandelen, en af en toe een kerk of museum in. Verder staat er vaak een bezoek aan een van de beroemde thermaalbaden op het programma, net als een rondvaart en een bezoek aan de Grote Markt en de cafeetjes in de joodse wijk. En uiteraard lekker eten 's avonds. 
Juist bij die hoogtepunten heb je weinig aan de kaart, want in de regel geldt: hoe populairder een bezienswaardigheid, hoe minder korting: tien, hooguit twintig procent, en vaak helemaal niets. En om de prijs van de kaart bij elkaar te sprokkelen met kortingen van tussen 200 en de 500 forint moet je heel wat betaalde activiteiten ondernemen. Los van de vraag of je daar de tijd voor hebt, kan dat uiteindelijk aardig in de papieren lopen. In praktijk blijken mensen de kaart er dan ook zelden uit te halen, is ook de conclusie van veel gebruikers op Tripadvisor.

Maar voor wie de aanschaf toch overweegt, hier onder een lijstje van de meest interessante kortingen.

- Musea. De meeste musea in Boedapest zijn niet gratis met de kaart. Belangrijkste en meest interessante uitzondering is de Nationale Galerij op de burchtheuvel, die een overzicht biedt van de Hongaarse kunst van de middeleeuwen tot nu. Hongaarse kunst is in het buitenland zelden te bezichtigen, dus voor de liefhebber is dit museum zeker de moeite waard. De toegang is normaal 1800 forint. Maar voor gezinnen met kinderen onder de 18 zijn er  kortingen, net als voor studenten, ouderen en gehandicapten met hun begeleiders. Ook zijn er allerlei dagen waarop speciale kortingsregelingen gelden, dus het werkelijke voordeel van de Budapest Card uiteindelijk aanzienlijk minder zijn dan het op het eerste gezicht lijkt. Voor tijdelijke tentoonstellingen geldt geen gratis toegang.
Wie dieper in de geschiedenis van de stad of het land wil duiken, beleeft mogelijk ook plezier aan de mogelijkheid om gratis het Museum voor de Geschiedenis van Boedapest, ook op de burcht, of het Nationaal Museum over de geschiedenis van Hongarije op de Muzeum Körút te bezoeken Voor liefhebbers is het Capa-fotomuseum nog interessant. De meeste andere gratis musea zijn voor toeristen die er maar een paar dagen zijn, niet heel erg interessant of moeilijk bereikbaar.
Bij de musea die korting geven, is het Ziekenhuis in de Rots onder de burchtheuvel de moeite waard, zeker voor mensen met (niet te kleine) kinderen. De toegangsprijs is rond de 3000 forint, de korting 30 procent. Maar ook daar geldt: voor gezinnen bestaan aparte kortingsregelingen.
- Thermaalbaden. De kaart geeft gratis toegang tot het Lukácsbad (toegang normaal 3000 forint, pakweg 10 euro). Maar in de twee bekendste thermaalbaden van de stad, het Széchenyi bad en het Gellért bad, krijg je maar 10 procent korting op een toegangsprijs van rond de 5000 forint (16 euro). Het Lukácsbad is een thermaalbad uit het begin van de vorige eeuw. Wie op zoek is naar authentieke sfeer is er aan het goede adres, want het bad trekt vrijwel uitsluiten Hongaren. Maar de andere twee baden zijn veel mooier, en dat is voor veel toeristen de voornaamste reden om erheen te willen.
- Restaurants. De Budapest Card geeft recht op korting bij een aantal restaurants, maar het moet erbij gezegd worden dat die zich voor het grootste deel in het duurdere segment bevinden. Dat voor aanzienlijk minder geld eet je elders in de stad ook prima, dus de vraag is of je met de korting veel bespaart.
- Voorstellingen. De kaart geeft 10 procent korting op concerten in de Basiliek en concerten en volksdansvoorstellingen in het Duna Palota.
- Rondvaarten. De kaart geeft korting op de tochten van Legenda. Wie niet echt per se zit te wachten op de ingesproken teksten via de koptelefoon, kan voor veel minder geld ook een keer de boot van het openbaar vervoer nemen.