Een reis aan het voorbereiden naar Boedapest of Hongarije? Zakelijke of verhuisplannen? Een schoolproject?
Als voormalige correspondenten en gidsen helpen we u graag om wijs te worden uit dit land met zijn bewogen geschiedenis, boeiende cultuur en uitzonderlijke taal, via lezingen in kleiner en groter gezelschap of praktische hulp bij de organisatie van reizen. Daarnaast zijn we beschikbaar als reisbegeleiders.

31 October 2012

Een verkwikkend warm bad

Boedapest, en Hongarije staan bekend om hun thermaalbaden, en een bezoek aan zo'n warm bad hoort er eigenlijk echt bij. Veel van die baden zijn buiten, maar dat is geen reden om ze in de herfst of de winter te mijden. Juist nu het weer snel minder wordt, is een bezoek aan een warm buitenbad een speciale ervaring. Weinig is zo ontspannend als omringd door prachtige herfstkleuren te dobberen in lekker warm water van een graad of 36. Helemaal mooi wordt het als flarden stoom langzaam omhoog kringelen in de winterkou en een laag verse sneeuw de daken rondom bedekt.

Héviz
De mooiste plaatsen voor zo’n verkwikkend buitenbad zijn het Széchenyi badhuis in Boedapest en het thermale meer van Héviz, aan de westkant van het Balatonmeer.
Het neobarokke Széchenyi heeft twee grote ronde buitenbaden met warm water. In het ene bad, met een temperatuur van 38 graden, wordt vooral gedobberd en zie je oudere Hongaarse mannen vaak urenlang staan schaken. In het tweede, iets koelere bad is tot plezier van veel kinderen en behoorlijk wat volwassenen in het midden een kleine ronde wildwaterbaan. Tussen beide baden in is een derde bassin van 26 graden, bestemd voor mensen die baantjes willen trekken.
In de omringende gebouwen zijn kleedkamers en badhokjes, een cafetaria en diverse sauna’s en kleinere bassins met koud tot heet water (ook massages). Het is de moeite waard om even de ingang van het Gezondheidsbad (Gyógy fürdö) aan de andere kant van het gebouw binnen te lopen. Het is het oudste deel van het bad en versierd met prachtige jugendstil mozaïeken.

In Héviz, een paar kilometer ten westen van de Balatonbadplaats Keszthely, ligt een van de grootste natuurlijke thermale meren ter wereld. In de Romeinse tijd en de middeleeuwen werd het licht radioactieve water van het meer al gebruikt vanwege zijn geneeskrachtige werking en voor de leerlooierij. Eind 19e eeuw was Héviz een even beroemd kuuroord voor de Habsburgse adel geworden als Karlsbad in Tsjechië. Bij de hoofdpoort getuigt een park met grote oude kuurhotels nog van die glorietijd.
De temperatuur van het water varieert tussen 24 graden in de winter en 38 graden in de zomer. Op het oppervlak drijven Indiase waterlelies en als die in de winter bloeien, is de sfeer ronduit feeëriek. Rond het meer zijn ligweiden en stoelen, maar in de winter kun je direct vanaf een badgebouw over het meer het water in.
In de gebouwen direct rond het meer, deels in de romantische stijl van de 19e eeuw en deels modern, bevinden zich kleedhokjes, restaurants en koffiebarretjes, maar ook voorzieningen als sauna’s en masseurs. Héviz kan overdag behoorlijk druk zijn, maar wie ’s morgens een beetje op tijd komt, heeft het meer nog zeker een uur vrijwel voor zichzelf.

Meer weten over Boedapest en Héviz? Lees de e-boeken “Hongarije, meer dan een reisgids” door Henk Hirs en/of “Boedapest, een verhalende reisgids”door Runa Hellinga. Ze staan boordevol toeristische tips en verhalen over de geschiedenis, de cultuur en het dagelijkse leven. Prijs: € 9,50 (Kindle en epub). Kijk voor meer info bij ons boekenaanbod.

18 October 2012

Gulyás en vissoep

Hongaars eten? Goulash natuurlijk, dat weet iedere toerist! Behalve dan, dat geen Hongaar het gerecht dat ze over de grens als goulash bestempelen, zal herkennen als de maaltijd die in Hongarije gulyás wordt genoemd. Niet alleen omdat je het heel anders schrijft, maar ook, omdat goulash en gulyás minder met elkaar te maken hebben dan een bord Italiaanse en Amerikaanse spaghetti. En die twee lijken ook al erg weinig op elkaar.
Vissoepfestival in Szeged
De Hongaarse gulyás is geen stoofpot, zoals over de grens, maar een soep, en niet eens een gebonden soep. Een zeer goed gevulde stevige bouillon, vol met vlees, stukken aardappels, stukken wortel en andere groente en gekruid met onder meer paprikapoeder en liefst gekookt boven een open vuur: dat is de gulyás zoals Hongaren die kennen. Je eet hem als maaltijdsoep, met een stuk brood erbij. In toeristische restaurants krijg je hem meestal in een klein soepketeltje, hangend boven een waxinelichtje.
Wie in een Hongaars restaurant op zoek is naar een lichte lunch, grijpt met de soepen zelden mis. Broodjes zul je op een menukaart zelden zien staan, behalve in het centrum van Boedapest, waar de sandwich langzamerhand een begrip begint te worden. En een hoofdmaaltijd is voor Nederlandse begrippen meestal te veel van het goede als lunchgerecht, behalve in duurdere restaurants, waar de porties inmiddels een stuk kleiner zijn. Het blijft een merkwaardig, dat de hoeveelheid op je bord, niet alleen in Hongarije overigens, vaak omgekeerd evenredig is aan het prijsniveau van het restaurant.
Een salade is natuurlijk een goed lunchalternatief, maar echt Hongaars is dat niet. Soep speelt daarentegen een hoofdrol in de Hongaarse keuken. Behalve de gulyás zie je vaak bonensoep (bábgulyás) en vissoep (halászlé)  op de kaart staan. De bonensoepen zijn echte maaltijdsoepen, niet zo dik als een erwtensoep in Nederland, maar ze komen een aardig eind in de richting. Spek en paprika zijn onmisbare ingrediënten.
Wie een uniek Hongaars gerecht wil proberen, moet zich aan de vissoep wagen. Die wordt meestal ook als maaltijdsoep gegeten en smaak lijkt werkelijk in niets op Franse of Italiaanse vissoepen. De smaak van Hongaarse vissoep wordt bepaald door de twee belangrijkste elementen: zoetwatervis, meestal karper, maar afhankelijk van de streek ook andere vis, en paprikapoeder. Als je een van de twee niet lekker vindt, kun je er beter niet aan beginnen. 
Behalve vis gaan er uien in de soep, soms een tomaat of een groene paprika en water en bij sommige recepten de hom en kuit van de vis. Meer is het meestal niet, hoewel er ook streken zijn die nog wat pasta of citroen aan de soep toevoegen. Vissoep is scherp, maar hoe scherp, hangt af van de streek.. Bij het serveren gaat er vaak nog een schep zure room in, en op tafel staan meestal gedroogde rode pepers, voor wie het graag nog pittiger heeft. 
Een goede vissoep hoort eigenlijk boven open vuur gemaakt te worden, en het koken ervan behoort dan ook, net als gulyás en barbecue, traditioneel tot het domein van de mannen. De vissoep uit de Zuid-Hongaarse stad Szeged is de bekendste, en in die stad wordt eind augustus, begin september een vissoepfestival gehouden, dat jaarlijks enkele honderdduizenden bezoekers trekt. Maar in andere delen van Hongarije, zoals Baja en Paks, zweren mensen uiteraard dat hun variant veel lekkerder is.


10 October 2012

Oude vulkanen aan de Balaton

Wie langs de zuidoever van het Balatonmeer rijdt, ontkomt niet aan de Badacsony, een afgeplatte vulkanische berg van 438 meter hoogte aan de noordoever. De berg met zijn steil oprijzende wanden is in de wijde omtrek zichtbaar en doet een beetje denken aan de beroemde Tafelberg bij het Zuid-Afrikaanse Kaapstad. Pas bovenop zie je dat schijn bedriegt. Terwijl de top van de Tafelberg slechts bedekt is met rotsen, gras en lage struiken, is de Badacsony bovenop één groot bos.
De oude vulkaan, en de omliggende regio die naar hem is vernoemd, zijn een prachtig wandelgebied met op verschillende plekken fantastisch uitzicht over het Balatonmeer en het achterland. Vanuit de voet van de berg leiden diverse wandelpaden naar boven. Het laatste stuk is zeer steil, maar wie vanaf Badasconytördemic omhoog gaat, belandt uiteindelijk bij een lange, maar goed begaanbare trap naar de top. Het eerste stuk van die wandeling gaat over een verharde weg die je eventueel ook met de auto kunt rijden, maar wees gewaarschuwd: het weggetje is zeer smal en parkeerplaatsen zijn er nauwelijks, zeker niet aan het eind.