Een reis aan het voorbereiden naar Boedapest of Hongarije? Zakelijke of verhuisplannen? Een schoolproject?
Als voormalige correspondenten en gidsen helpen we u graag om wijs te worden uit dit land met zijn bewogen geschiedenis, boeiende cultuur en uitzonderlijke taal, via lezingen in kleiner en groter gezelschap of praktische hulp bij de organisatie van reizen. Daarnaast zijn we beschikbaar als reisbegeleiders.

7 December 2012

Een kerk met Romeinse wortels in Pest

In de Parochiekerk van Pest, pal naast het viaduct van de Erzsébetbrug, wordt hard gewerkt aan de restauratie van diverse gotische fresco’s die in 2010 zijn ontdekt op de muren achter het hoofdaltaar. Maar de kerk is om meerdere redenen interessant. Zo zijn er nog sporen zichtbaar van de Turkse tijd, toen de kerk deels als moskee werd gebruikt. En verder is dit misschien wel de alleroudste christelijke gebedsplaats van Hongarije, want deze kerk is gebouwd op de plek waar al in de Romeinse tijd een eerste vroegchristelijke kapel, een Cella Trichora, stond.

Foto Wikipedia
De Parochiekerk van Pest is in de loop der eeuwen diverse malen verwoest, herbouwd en uitgebouwd, steeds weer in een nieuwe stijl. De laatste restauratie is van na de Tweede Wereldoorlog en heeft er een wat bont geheel van gemaakt. Het achterschip is nu gotisch (13e eeuw) en neogotisch (19e eeuw), met onder meer de kenmerkende bogen boven ramen en deuren. Het middenschip en de twee torens getuigen overduidelijk van de barokke herbouw uit de 18e eeuw.  De voorgevel is versierd met zuilendecoraties die over zijn gebleven van een neoclassicistische restauratie in 1808.  Het hoofdaltaar binnen is gewoon modern, een ontwerp uit 1948.
Wie de kerk ingaat en helemaal naar achteren loopt, vindt in de nissen achter het altaar de recent ontdekte fresco’s uit de 13e eeuw. Het meest compleet is een afbeelding van Maria met de jongeling Jezus staande op haar knie en een achtergrond van diep azuurblauw die het hemelse symboliseert. Er schijnt in vakkringen het nodige debat te zijn of de restauratie te ver gaat of juist meer recht doet aan het origineel (het blauw is duidelijk ‘vernieuwd’).
Eén nis, in de zuidoostelijke hoek, rechts achter het altaar heeft duidelijk een wat afwijkende vorm. In de Turkse tijd werd de kerk (toen nog niet groter dan het huidige ‘gotische’ achterstuk) gebruikt als moskee. Deze nis was de mihrab die aangeeft in welke richting Mekka ligt. Tot 2010 was hij beschilderd met Arabische letters en krullen in zwart, groen en rood. Maar tegenwoordig is hij wit geschilderd. Dat lijkt cultuurbarbarij, maar wetenschappers betwijfelen of deze nis de originele mihrab was, omdat de richting niet helemaal klopt en omdat de Arabische tekst klaarblijkelijk een wat wonderlijke was: "Op de laatste dag legt God het besluit in de handen van Jezus." Dat is uiteraard niet wat de Koran over het einde der tijden zegt. Het verhaal gaat dat de tekst ergens in de jaren zeventig door een islamoloog die in de buurt woonde, is geschilderd en dat de man regelmatig voor de nis kwam bidden.

De kapel vlak naast de mihrab was ooit de voet van de minaret. Dat is herkenbaar aan de achthoekige vorm, iets dat je aan de buitenkant beter kunt zien, al staat de Erzsebet-brug nogal in de weg. Wat nu het (barokke) middenschip van de kerk is, was in die Turkse tijd een binnenhof.
In het midden van het moderne hoofdaltaar van de Parochiekerk zit een stuk glas met daarin een bot dat van de Heilige Gellért zou zijn. Het is het enige wat eraan herinnert dat deze bisschop hier ooit begraven lag. Gellért werd in 1046 op de heuvel aan de overkant (nu Gellért heuvel) vermoord door opstandige Hongaren die zich verzetten tegen de invoering van het christendom. Van het kerkje uit die tijd en van zijn graf is niets meer over.
Datzelfde geldt voor de vroegchristelijke kapel uit de Romeinse tijd, die ongeveer gelegen moet hebben daar waar nu de mihrab en de fresco’s te zien zijn; in de zuidoostelijke hoek van het Romeinse fort Contra Aquincum. Om een of andere reden wordt dit feit noch in de kerk zelf noch in toeristische publicaties ooit vermeld, terwijl het deze kerk toch tot een unieke plek in Boedapest en misschien wel heel Hongarije maakt. Een kapel uit de  Romeinse tijd werpt overigens een nieuwe licht op het verhaal dat het koning István was die het christendom in Hongarije bracht. In werkelijkheid blijkt de regio al sinds de Romeinse keizer Constantijn de Grote christelijk geweest te zijn. Toen rond 900 de heidense Hongaren kwamen en het gebied veroverden, werden de nodige basilieken en kapellen verwoest. Toen István ruim een eeuw later zijn volk kerstende, nam de elite dus vooral de godsdienst over die het gros van de gewone bevolking al eeuwenlang beleed.

Meer lezen over Boedapest?  Koop het e-boek "Boedapest, een verhalende reisgids" van Runa Hellinga, € 9,50.

4 comments:

Anonymous said...

kerk op 23-12'18 bezocht, lange geschiedenis vanaf Romeinse periode (eerste vroegchristelijke kapel Cella Trichora). Werd ook als moskee gebruikt in de Turkse tijd. Nu na vele verbouwingen te vinden bij de witte Erzsebet-brug in Boedapest te vinden. Bot van de heilige bisschop Gellért (in 1046 vermoord) in het altaar van de Parochie kerk onder glas bewaard.

Harry Mason said...

I thought haven’t read such distinctive material anywhere else on-line.
stellar repeller reviews

Sarah Silva said...
This comment has been removed by the author.
Sarah Silva said...

I got this blog site through my friends and when I searched this really there were informative articles at the place.
Ruff Hero