Ödön Lechner, vader van de Hongaarse Jugenstil

Geologisch Instituut, Boedapest

Een groot deel van Boedapest werd gebouwd aan het einde van de 19de eeuw, toen overal in Europa Jugendstil of Art Nouveau populair werd. In ieder land had de nieuwe stijl een eigen naam, en in ieder land ook een eigen gezicht. De szecesszió (secessie), zoals de stijl in Hongarije werd genoemd, werd in Boedapest bepaald door twee stromingen. Aan de ene kant had je internationaal georiënteerde architecten, die gebouwen ontwierpen in een stijl die in Parijs of Brussel niet zou weerstaan, en aan de andere kant had je architecten die, net als Antoni Gaudi in Barcelona in dezelfde tijd, binnen de vrijheid die de Jugendstil bood, op zoek ging naar een eigen architectonische vorm.
Naast de Nationale Bank staat het opvallende gebouw van de Postatakarékpénztár, de Postspaarbank, met zijn ramen versierd met kleurrijke majolicategels en zijn dak met kleurrijke keramische draken. Het is een ontwerp van Ödön Lechner (1945-1914), de belangrijkste man achter de Hongaarse secessie. Lechner wordt vaak vergeleken met Gaudí, en terecht. Net als Gaudi een autentieke Catalaanse bouwstijl zocht en zich daarbij liet inspireren door Catalaanse volkskunst, gebruikte Lechner Hongaarse volkskunst als zijn inspiratie voor zijn bouwwerken.
In een interview in 1906 zei hij daarover: ‘Een Hongaarse vormentaal is er niet, maar zal er zijn.’
Zoals veel van zijn tijdgenoten keek Lechner eerst naar Azië bouwkundige motieven, omdat hij de wortels van de Hongaarse cultuur in dat continent zocht. Dat leidde tot de bouw van het Museum voor Toegepaste Kunst aan de Ülloi út. Achteraf was hij niet zo gelukkig met dat ontwerp en keek hij dichter bij huis, naar motieven in borduur- en houtsnijwerk en pottenbakkerij, en in volksverhalen.
Lechner heeft kleinere en grotere panden gebouwd, maar er zijn in Boedapest vier gebouwen die tot zijn topwerk gerekend worden. Dat zijn, naast de Postspaarbank en het Museum voor Toegepaste kunst, het Geologisch Instituut en de Szent László kerk in Kőbánya. Maar Lechner was zeker niet de enige Jugensstil-architect die in Boedapest actief was. Voor liefhebbers heeft Boedapest veel Jugenstil te bieden, van het grootse Gresham-paleis tot de dierentuin en monumenten op de Joodse begraafplaats.