De Notenkraker en andere dingen om te doen rond Kerstmis

Mooie kerstmarkten, romantisch verlichte gebouwen aan de Donau, kerstconcerten en kraampjes met gepofte kastanjes of glühwein: Boedapest is rond de kerst zeker het bezoeken waard. Al moet je één ding op de koop toenemen: op 24 december, Szenteste (Heilige Avond), gebeurt er echt helemaal niets in de stad. De winkels gaan vroeg dicht, en bioscopen, theaters en dergelijke houden hun deuren gesloten., En wat voor toeristen problematischer is: de meeste restaurants en cafés zijn die dag ook dicht. Degene die wel open zijn, hebben daar vaak een behoorlijk prijskaartje aanhangen. Bij deze een overzicht.

Wie rond de kerstdagen in Boedapest uit wil gaan, komt er bijna niet omheen: de Notenkraker. Tchaikovsky's ballet over de kerst van de familie Stahlbaum en het magische speelgoed dat de kinderen krijgen, is het traditionele programma van veel Hongaarse theaters en concertzalen. Het ballet wordt rond de kerstdagen maar liefst 19 keer in de Opera opgevoerd en vier keer in het Paleis der Kunsten, op 18, 19, 23 en 27 december. Wie er heen wil, mag snel zijn met kaartjes boeken, want een behoorlijk deel van de voorstellingen is al volgeboekt, Wie misgrijpt: filmhuis Uránia heeft twee live projecties van het ballet, uitgevoerd door het Bolshoi theater in Moskou.

Maar er is meer te beleven, gelukkig. Van een hele andere orde zijn de verrassingsconcerten van het internationaal gerenomeerde Budapest Festival Orchestra in de prachtige concertzaal van de Liszt Ferenc Zeneakademia. Ze maken deel uit van een nieuwe traditie: twee jaar geleden organiseerde dirigent Iván Fischer deze concerten voor het eerst. Wat je te horen krijgt, blijft geheim tot het concert zelf. Fischers uitdrukkelijke bedoeling is om mensen in aanraking te brengen met muziek waar ze anders zo snel niet naar zouden luisteren: "Mensen zijn gewend om te eten wat ze kennen. De grote meerderheid is bang voor nieuwe dingen. Wij moeten een weg zoeken om die angst te overwinnen," aldus Fischer zelf over de concerten.

Wie voor de kerst in de stad is en nog op zoek is naar goede kerstcadeaus, Boedapest is een prima plek om te zoeken. Sinds half november zijn de kerstmarkten weer open, met als belangrijkste die op het Vörösmarty tér, en daarnaast die op het Szent István tér voor de basiliek en die op het Déak tér. De markten liggen allemaal op loopafstand van elkaar en bieden een keur aan producten, voor een groot deel Hongaars handwerk, van traditioneel en modern aardewerk en houtsnijwerk tot handbeschilderde zijden shawls, handschoenen van lamsvacht en kleurrijke vilten hoeden en jassen. Je vindt er gegarandeerd wat, wat je in Nederland niet gevonden zou hebben.

Wie van 4 tot 6 december in Boedapest is, kan ook terecht in het Museum voor toegepaste kunst,  een prachtig jugendstil-gebouw waar op die dagen een speciale adventsmarkt wordt gehouden waar meer dan honderd moderne Hongaarse grafici, sieradenontwerpers, keramiekmakers en andere kunstenaars hun werk komen verkopen.

Verder houdt WAMP, een club die markten voor moderne Hongaarse designers organiseert, op de eerste drie zondagen van december een design-kerstmarkt in het Millenáris, een park in Buda met een aantal voormalige fabrieksgebouwen die zijn omgebouwd voor andere doeleinden. Ook voor architectuurliefhebbers de moeite waard.

Wie van de winter wil genieten met een mooie wandeling of een duik in een verwarmd openluchtbad, kan hier hier kijken voor tips over wandelen, zwemmen en schaatsen.