Glutenvrij eten en andere diëten

Glutenvrije penne in Due Fratelli

Als je - uit overtuiging of omdat het echt moet - gluten-, lactose, suiker-  of vleesvrij eet, heb je het op reis niet zo makkelijk, zeker niet in Hongarije, waar de nationale keuken zwaar leunt op vlees, room, pasta en gebak. Maar ook in Hongarije begint gezonder eten door te dringen, en zeker in Budapest vind je een groeiend aantal restaurants dat voorziet voor bepaalde groepen, of in ieder geval een kaart heeft die duidelijk maakt of er gluten, lactose of vlees in het eten zit. Goed om te weten: mentes betekent zonder. Glutenmentes is zonder gluten, tejmentes zonder melk, tojásmentes zonder ei en cukormentes zonder suiker.
Hieronder een lijst met handige adressen. Het overzicht is zeker niet volledig, en goede tips zijn altijd welkom.

De Köles Reformkonhya (Reformkeuken) in het zevende district is het enige echt glutenvrije restaurant in Boedapest. Glutenvrij betekent uiteraard niet per se vegetarisch, en Köles heeft dan ook vleesgerechten op de kaart. Maar een groot deel van de gerechten is wel degelijk vleesloos. Het is een zelfbedieningsrestaurant, maar het eten is goed. Het restaurant, aan de rand van de joodse wijk, is helaas alleen geschikt om te lunchen, want het is maar tot zes uur 's avonds open. Bovendien richt het zich vooral op Hongaren, en is de website alleen in het Hongaars.
Ook alleen open overdag en alleen door de week is de Nemsüti Bisztró, niet zozeer een bisztro als eerder een ontbijt- en lunchzaak, met vegetarisch broodjes, salades, gebak en burgers. De zaak is niet vegan of glutenvrij, maar geeft wel aan welke gerechten dat wel zijn.

Napfényes, met twee vestigingen in de binnenstad van Pest, richt zich in de eerste plaats op vegetariërs en veganisten. Met een behoorlijke nadruk op seitan als vleesvervanger zijn veel gerechten bepaald niet geschikt voor mensen die glutenvrij willen eten, maar wel weer geschikt voor diegenen die melkproducten vermijden. Napfényes houdt rekening met andere dieetwensen en de kaart geeft aan welke gerechten glutenvrij zijn. Het menu omvat onder meer vegan versies van traditionele Hongaarse gerechten als gevulde kool. Ook raw-food liefhebbers vinden er gerechten van hun gading, Beide vestigingen openen om 12 uur 's middags, de bistro sluit om 9 uur 's avonds, het restaurant, gevestigd in een gezellig ingericht keldergewelf. om 10.30. Behalve vlees- en melkvrij is Napfényes overigens ook nog alcoholvrij.
Govinda, op een steenworp afstand van de Kettingbrug. wordt gerund door de Hare Krishna beweging. Het eten is er vegetarisch. niet per sé glutenvrij of vegan, en het aanbod deels Indiaas, deels Europees. De nieuwere Govinda Vega Corner, ook in het centrum van Pest, is wel vegan. Beide zijn alcoholvrij.

Wie toch graag een glas wijn bij zijn eten wil, kan terecht bij Köleves, ook in het zevende district. Niet vegetarisch, niet glutenvrij, maar op de kaart staan altijd interessante gerechten die wel geschikt zijn voor vegetariërs, veganisten of mensen die geen gluten of melkproducten eten. De ingrediënten worden van biologische producenten betrokken en komen zo veel mogelijk uit de buurt van Boedapest.

Het Due Fratelli restaurant en pizzeria in Buda net buiten de Burchtheuvel, biedt een hele keur aan glutenvrije pizza's en pastagerechten.
Ook in Buda, en een beetje uit de loop voor de meeste toeristen, is Etna Ristorante en Pizzeria. Zoals de naam doet vermoeden, ook een Italiaan. Het restaurant, in de Rozsakert Shopping Mall in het tweede district. heeft  een uitgebreide glutenvrije kaart. Wie in het eerste, tweede, derde of zevende district woont, kan ook laten thuisbezorgen.

De koosjere keuken biedt een veilige optie voor degenen die of geen vlees, of geen melkproducten gebruiken, want koosjere restaurants koken of met vlees, of met melkproducten en één van de twee voedselgroepen ontbreekt dus altijd. Glutenvrij is de koosjere keuken overigens niet. Alle koosjere restaurants bevinden zich, niet geheel toevallig, in de buurt van de orthodoxe synagoge. Hannah, op de binnenplaats van de synagoge, is een vlees gebaseerd koosjer restaurant met een nadruk op Hongaars-joodse gerechten, wat vaak neerkomt op een variatie zonder varkensvlees en zonder zure room. Datzelfde geldt voor Carmel,  vlak om de hoek.
De koosjere Cari Mama Pizzeria houdt het daarentegen op vegetarische en melkproducten. Overigens heeft het rabbinaat net zijn handen van de laatste twee restaurants afgetrokken en daarmee zijn die officieel niet meer koosjer, voor mensen die daar echt aan hechten.

Winkels:

Wie op zoek is naar glutenvrij brood, kan terecht bij een aantal bakkers.
De Lipóti pékség (Lipótbakkerij) heeft vestigingen overal in Boedapest (en daarbuiten). Het bedrijf biedt een ruime keuze aan speltbrood, broden zonder gist en ook een paleolitbrood zonder tarwe, gebakken met noten- en lijnzaadmeel.
Mestercsalad in de Dandár utca 22 is geheel gespecialiseerd in dieetvoeding, zij het glutenvrij, zij het degenen die geen melk of ei kunnen verdragen of die suikerziekte hebben. Het assortiment bestaat vooral uit brood en bakwaren, maar ze verkopen ook soep en saus in pakjes.
Een plek waar je als buitenlander niet snel zou kijken, zijn de DM-drogisterijen, maar die hebben alleen een redelijk uitgebreide afdeling van bioproducten en producten voor mensen met speciale dieetbehoeften.

Adressen:

Cari Mama Pizzeria (koosjer, melk, dus geen vleesproducten) Kazinczy utca 28

Carmel, (koosjer, vlees, dus geen melkproducten)  Kazinczy utca 31
Due Fratelli (Itlaiaans, pizza) Erőd utca. 9, tweede district.
Etna Ristorante  Gábor Áron utca 74-78,  (bereikbaar met bus 11 vanaf het Batthyáni tér).
Govinda, (vegetarisch, Indiaas) Vigyázó Ferenc utca 4 (ma-za tot negen uur 's avonds, zondag gesloten)
Govinda vega corner (vegan, Indiaas). Papnövelde utca 1. 

Hannah, (koosjer, vlees, dus geen melkproducten) Dob utca 35.
Köles (glutenvrij, alleen overdag open): Kertész utca 41

Köleves.  (naast vlees ook een keuze aan vegetarische, glutenvrije en lactosevrije gerechten Kazinczy utca 41
Napfényes restaurant en banketbakkerij (vegan, ook glutenvrij): Ferenciek tere 2

Napfényes Bisztro (vegan, ook glutenvrij): Rózsa utca 39
Nemsüti Bisztró (vegetarisch, ook glutenvrij en vegan) Hold utca 9, ma-vrij 8-17 uur.