Boedapest voor gehandicapten

Een paar jaar geleden zou ik niet eens aan deze blog begonnen zijn. Boedapest met een rolstoel of een scootmobiel? Vergeet het, was toen het verstandige advies. Hoge stoepen, kruisingen waar je soms alleen overheen kon via een tunnel met trappen, nergens een verlaagde stoeprand. Maar de tijden zijn veranderd, en hoewel er zeker nog veel te verbeteren is, is Boedapest inmiddels veel meer op gehandicapten ingesteld.

Het centrum ondergaat sinds enkele jaren een enorme opknapbeurt. Straten met hoge stoepen, geparkeerde auto's en hobbelige kinderkopjes hebben grotendeels plaatsgemaakt voor autovrije of in ieder geval autoluwe straten zonder stoepranden en daar waar nog wel stoepen zijn, zijn verlaagde randen bij oversteekplaatsen normaal geworden. Voetgangerstunnels worden gaandeweg vervangen door kruisingen met voetgangersverkeerslichten (al zijn ze nog niet overal verdwenen).
Een groeiend deel van het openbaar vervoer is toegankelijk voor rolstoelen, net als het overgrote deel van de bezienswaardigheden. Op de burchtheuvel, tot voor kort een nachtmerrie voor rolstoelgebruikers vanwege de kinderkopjes en gaten, wordt op het moment dat dit blog geschreven wordt, de bestrating vervangen, zodat rolstoelgebruikers in een steeds groter deel zonder gehobbel uit de wielen kunnen. 

Onlangs kwam ik een echtpaar tegen waarvan de vrouw in een scootmobiel zat. Het viel hen honderd procent mee, vertelden ze. Ook op het internet vind je rolstoelgebruikers (Budapest in a wheelchair, Hotwheelsgoes) die met genoegen terug kijken op hun trip naar de Hongaarse hoofdstad. Boedapest mag nog steeds niet bovenaan staan als het om toegankelijkheid gaat, maar er is zeker vooruitgang gemaakt. Zeker mensen die niet helemaal aan hun rolstoel gekluisterd zijn en in geval van nood wel een paar stappen kunnen lopen, kunnen tegenwoordig op veel plaatsen goed terecht.
Om te beginnen de bezienswaardigheden. Zoals gezegd, de meeste zijn inmiddels toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Wie zeker wil zijn of een museum of kerk toegankelijk is, en vooral waar de traploze ingang en de lift dan wel te vinden zijn: de MEOSz, het Landelijk Verbond van Hongaarse Verenigingen voor Gehandicapten, heeft op zijn website een Engelstalig overzicht van bijna ieder gebouw dat een toerist zou kunnen interesseren, ingedeeld naar stadsdeel. Verder geven eerder genoemde reisverslagen een aantal goede adviezen, Zelfs attracties waar je nou niet direct van zou verwachten dat je er met een rolstoel in kunt, zoals de Szemlőhegyi grot, een druipsteengrot in het tweede district, en het ziekenhuis on de rots op de burcht blijken (in het laatste geval grotendeels) toegankelijk met een rolstoel. Veel attracties zijn bovendien gratis voor invaliden en een begeleider. 

Zoals gezegd, het openbaar vervoer is deels toegankelijk. Zo zijn de haltes en de trams van lijn 4 en 6, die over de Grote Ring rijden, helemaal ingericht op gebruik door gehandicapten. Ook bus 16, het busje dat de burcht opgaat, is toegankelijk voor rolstoelgebruikers, al betekent dat wel dat de buschauffeur even moeten helpen om de oprit uit te klappen. De metro is het lastigste. De nieuwste metrolijn is geheel toegankelijk voor rolstoelgebruikers, maar de andere lijnen hebben meestal maar een enkele halte die met een lift bereikbaar is. De snelle roltrappen zullen voor mensen die weliswaar kunnen lopen, maar slecht ter been zijn, een probleem vormen.
Op de website van openbaar vervoerbedrijf BKK staat bij de dienstregeling van alle bussen en trams of ze geschikt zijn voor rolstoelen. Vaak wisselen voertuigen met een hoge en lage instap elkaar op een lijn af. Welke bus of tram goed is, is een beetje lastig te vinden: klik op de Engelse site bij de timetable op het soort vervoermiddel, dan op de betreffende lijn en vervolgens op de halte waarvan je wilt vertrekken. Een streepje onder de vertrektijd geeft aan dat het voertuig een lage instap en voorzieningen heeft.
Helaas leert de praktijk dat de dienstregeling niet geheel betrouwbaar is. In de meeste gevallen is dat gezien de frequentie van het openbaar vervoer geen ramp, maar soms kan het uiteraard heel vervelend zijn als je een paar bussen moet wachten. Wie liever de taxi neemt: de gewone taxibedrijven zijn niet ingesteld op rolstoelgebruikers, maar Angyalkerék (Engelenwielen, 003620-356-3921, bumerang17@citromail.hu) is een bedrijf dat gespecialiseerd is in invalidenvervoer. Ze leveren een 24 uur service, maar de rit moet wel twee dagen van tevoren (drie dagen in geval van een rit naar het platteland) worden aangevraagd. Ze rijden ook naar het vliegveld.

Een groeiend aantal hotels en pensions heeft op zijn minst één of enkele kamers die zijn ingericht op gehandicapte gasten. Lets Book Hotel  geeft een lange lijst met accommodatie die geschikt is voor mensen met een handicap.
Winkels, maar ook restaurants en cafés, zijn daarentegen vaak nog niet op gehandicapten ingesteld. Het begint al bij de drempel, maar zelfs als je die over komt, is het heel vervelend om te ontdekken dat de wc zich, zoals in erg veel restaurants het geval is, in de kelder of op een bovenverdieping bevindt. En echte invaliden-wc's zijn helemaal dun gezaaid.
Rolstoelgebruikers zijn overigens lovend over de behulpzaamheid van veel mensen. Zelfs waar attracties niet zomaar toegankelijk zijn, zoals bijvoorbeeld bij de Grote Synagoge waar je echt een paar treden op moet, is het personeel graag bereid om te helpen. Ook in het openbaar vervoer zijn de chauffeurs meestal erg aardig, aldus de verslagen.